Milagro sa presyo
Ang kontrobersiyal nga luna sa mga Balili unang gitanyag ngadto sa Kepco (Korea Electric Power Corp.) niadtong Disyembre 2003. Segun sa real estate brokers nga unang gitahasan pagbaligya sa luna, P65 milyones ang ilang gibungat nga presyo alang sa lapad nga luna. O P256 matag metro cuadrado.
Sa pasiunang sabutsabot, ilang gipasabot ang mga representante sa Kepco nga kinahanglang ang kompaniya maoy mobayad sa mga buhis sa transaksiyon ug sa komisyon sa mga ahente ug ubang naghikay sa transaksiyon nga mokabat tanan og P20 milyones. Kon nahinayon pa untang transaksiyon, P85 milyones ray bayranan sa Kepco ngadto sa mga Balili.
-o0o-
Nga ubos kaayo kon itandi sa P98.9 milyones nga gibayad ni Gobernador Gwen Garcia alang sa samang luna niadtong 2008. Unsa may nahitabo gikan sa 2003, dihang unang gitanyag sa mga Balili ang luna ngadto sa Kepco, hangtod sa 2008 dihang giaprobahan ni Garcia ang pagpalit sa luna?
Duha ka katin-awan ang atong nahibaw-an: Segun sa orihinal nga real estate brokers nahunong ang ilang transaksiyon sa Kepco kay niapil ang kadagkoan sa Kapitolyo sa Sugbo. Si Provincial Board (PB) Member Juan Bolo, kansang lisensiya pagka real estate broker gikatahong nihupas na, niangkon nga maoy unang nagpahibawo ni Garcia mahitungod sa igbabaligya nga luna. Matod ni Bolo giduso niya ang transaksiyon tungod sa sugo sa gobernadora.
-o0o-
Ang pagsud sa Kapitolyo nakahimo og dakong milagro sa presyo sa luna sa mga Balili:
· Nisutoy dayon ang presyo ngadto sa P430 matag metro cuadrado;
· Nga gipaburot pa gyod sa Cebu Provincial Appraisal Committee ngadto sa P610 matag metro cuadrado; dayon
· Giulug-ulogan tang Garcia nga, salamat sa iyang kamaayo ug kakusganon nga makigsabutsabot sa mga Balili, napaubos ang presyo ngadto sa P400 matag metro cuadrado.
Wa hinuon malipat ang nagpakabana nga Sugbuanong mga magbubuhis nga ang presyo nga gibayran sa Kapitolyo mas taas gihapon og P144 matag metro cuadrado kay sa orihinal nga presyo sa luna.
-o0o-
Sa kadugay nga nahuman sa pakisusi sa mga sakop sa PB ug sa mga imbestigador nga tinudlo ni Garcia, wa gyoy bisan usa nilang nakahunahuna pagpangutana sa Pamilyang Balili kon pilay ilang nadawat gikan sa P98.9 milyones nga gibayad sa Kapitolyo. Labi na atubangan sa gikatahong reklamo ni Amparo Balili, biyuda sa tag-iya sa luna, nga nadawat ra siya og P65 milyones, ang orihinal nilang gipangayo alang sa luna.
Kon P4.9 milyones ang komisyon nga nakuha sa ahente; P5.9 milyones ang capital gains tax; ug P1.5 milyones ang documentary stamp tax; P77.4 milyones ra ang kinatibuk-an nga naggasto sa kontrobersiyal nga transaksiyon. Mao nga may sukaranan ang pangutana: Hain man ang, ug kinsa may nagbahin-bahin sa, sobra nga P21.5 milyones? [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
