Patong sa bugas
Tinuod ba nga may sindikato nga nagmaniobra sa importasyon sa pribadong sektor sa bugas humay dinhi sa Sugbo ug sa ubang bahin sa nasud? Tinuod ba nga ang kadagkoan ra sab sa Departamento sa Agrikultura (DA) ug National Food Authority (NFA) ang nagbuot kinsay maka-import ug kon pilay makuwarta sa importasyon?
Atubangan sa gikahadlokan nga kanihit sa bugas karong tuiga, tungod sa nagsunod nga mga bagyo sa niaging tuig ug lapad nga huwaw karong tuiga, ang NFA naglaraw nga mangompra og dugang 800,000 ka toneladas sa bugas humay gikan sa Vietnam ug Thailand. Wa pay labot ang nahaunang importasyon nga giaprobahan na sa niaging tuig.
-o0o-
Ang gidaghanon sa bugas humay nga makompra sa Pilipinas mahigpitan hinuon sa daginuton nga nasudnong panudlanan. Sa way paghisgot sa epekto ngadto sa kalibotanong merkado. Ang pagka tarantar ni Pres. Arroyo pagpangompra og bugas gikan sa bisan asa na lang nga kanasuran maoy gibasol sa pag-ulbo sa kalibotanong krisis sa bugas pila ka tuig nang nilabay.
Aron pagsulbad sa kanihit sa kuwarta sa kagamhanan, nahukman sa DA ug NFA nga tugotan ang pribadong sektor pagpangompra og bugas gikan sa gawas. Ang private sector financed (PSF) importation wa hinuon makaikyas gikan sa bangis nga mga kuko sa pangurakot sa mga nagtungkawo sa gahom.
-o0o-
75,000 metricas toneladas ang pasiunang allocation sa Sugbo karong tuiga nga bahin-bahinon sa lokal nga mga magpapatigayon. Ubos sa lagda nga gimantala sa Philippine Star, ang pagpanghatag og priority numbers magsugod Lunes sa buntag. Maong Dominggo pa lang sa hapon, may naglinya na sa rehiyonal nga buhatan sa NFA.
Nabawo hinuon sila. Kay may nalista na ang NFA nga siyam ka buok niadtong Biyernes. Nagduda ang mga nangreklamo nga giluto nang daan ang transaksiyon. Sama sa ilang gidudahan nga pagmaniobra sa pagpili sa mga maka-import sa 100,000 metricas toneladas nga quota sa Sugbo sa niaging tuig.
-o0o-
Nia pay mas dako nga binuang. Segun sa kasaligang mga tinubdan, ang mga makadawat sa pagtugot sa NFA di maoy mangompra og bugas gikan sa gawas. Igo ra nila nga ibaligya ang allocation ngadto sa tinuod gyod nga mga magpapatigayon sa bugas. Nga way pupanagana nila nga gibunalan og makalilisang nga patong.
P2 matag kilo nga service fee ang kolektahon sa kagamhanan. Dul-an sa P40 milyones ang madawat sa kagamhanan alang sa 75,000 metricas toneladas. Apan mas dako ang kita sa mga gipaboran nga gihatagan og pagtugot sa pag-import. Kay mas dako ang patong nga ilang kolektahon gikan sa mga magpapatigayon nga maoy aktuwal nga mo-import. Tungod sa way kukaikog nga pinatongay, ang mga konsumidor, sama sa naandan, maoy labing maalaot. Kay sila ang magbaguod sa mas taas nga presyo sa imported nga bugas humay. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
