Matod ni Lariosa lisod ipatin-aw ang nag-awas-awas nga suplay sa bugas humay sa Sugbo kay wa man mosulbong ang produksiyon sa mga umahan sa Luzon ug Mindanao. Si Lariosa nipasabot sa DYAB Abante Bisaya nga usa sa posibleng katin-awan sa abundang suplay mao ang mga pasangil sa pagsiaw sa rice smuggling agi sa mga pantalan sa Sugbo sukad pa sa niaging tuig.
-o0o-
Ang mga magpapatigayon sa bugas maoy labing nahibawo sa kiat sa rice smugglers sa Sugbo. Pila ka semana sa di pa modunggo ang mga barko nga gikargahan sa pinayuhot nga bugas, duna nay mga ahente nga nanungko sa labing dagkong mga bodega ug tindahan pagtanyag sa labihan kabarato nilang imported nga bugas. Napugos sila pagdawat sa kahadlok nga langawon ang mas mahal nilang lokal nga bugas ug magpiyesta ang ilang mga kumpetinsiya kon mao ray makigkonsabo sa gamhanang pundok sa rice smugglers.
Tak-om ang ilang mga baba sa kahadlok nga maduhig sa kontrobersiya. Maong di mahitabong mokanta sila ngadto sa NFA ug bisan sa ilang kahugpongan, ang Grains Retailers Confederation (Grecon). Apan ang mga magpapatigayon mismo nabalaka nga kon di mabaraw ang smuggling, mahimo silang inutil pagpugong sa nag-ung-ong nga grabeng krisis sa bugas.
-o0o-
Tungod sa nagbaha nga smuggled rice, gibalibaran sa mga magpapatigayon sa Sugbo ang ilang mga suki sa Luzon ug Mindanao. Ug kay di man mahimo nga maghuwat ang ilang mga suki kanus-a mabasiyo ang mga bodega sa Sugbo, napugos sila pagtumod sa natanggong nilang sinakong bugas ngadto sa laing dapit ug sa pagpangita og bag-ong mga suki.
Ang smuggled rice sa Sugbo di molungtad hangtod sa hangtod. Kon di mokihol ang Bureau of Customs ug ubang ahensiya, maapsan sila sa pagpasaka sa presyo sa ubang kanasuran. Kon moabot nang adlawa, magkara-kara ang mga magpapatigayon pagpangita og bag-ong suppliers sa bugas kay nasimang na sa laing dapit ang naandan nilang mga tinubdan.
-o0o-
Arang-arang na lang ang mga magpapatigayon kay kon magkina-unsa duna pa may hiniposan nga makuot aron paglatas sa tinggutom. Ang mga mag-uuma nga maoy labing natangkugo sa rice smuggling kinahanglang manglayas gikan sa ilang umahan aron mabuhi.
Laing tigdawat sa santako mao ang mga konsumidor. Bisan sa abundang suplay, wa silang kapahimus sa baratong presyo sa bugas. Ug kon hingpit nang magusbat ang industriya sa bugas, silay malunosan sa gutom. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
